Wszystko o rodzajnikach niderlandzkich DE, HET, EEN

Część 1 z 2.

Z tego artykułu dowiesz się:

Czym są i jak dzielą się rodzajniki w języku niderlandzkim.

Poznasz kategorie wyrazów, które łączymy z rodzajnikiem DE.

A ponadto:

Otrzymasz darmowy plik pdf do druku z kategoriami słów z DE i HET.

Otrzymasz darmowy plik pdf do druku z 300 często używanymi wyrazami z HET.

Otrzymasz możliwość wykupienia zeszytu ćwiczeń, który pozwoli Ci opanować rodzajniki niderlandzkie.

Doskonale Cię rozumiem, jeśli rodzajniki niderlandzkie wydają Ci się czymś nie do przeskoczenia, czymś skomplikowanym i jakimś niepotrzebnym (s)tworem językowym. Miałam podobne odczucia, gdy pierwszy raz o nich usłyszałam. I jeszcze długo potem.

Nie będę Cię oszukiwać, że da się je raz, dwa ogarnąć i że po przeczytaniu tego artykułu będziesz mistrzem rodzajników niderlandzkich. Mogę Ci natomiast zagwarantować, że wyjaśnię Ci ich funkcjonowanie w przystępny sposób. Podam Ci także wiele przykładów. Nie musisz już nigdzie indziej szukać dodatkowych materiałów, bo wszystko znajdziesz w tekście poniżej. Możesz go sobie dawkować, stanowi on naprawdę bardzo bogate źródło wiedzy na temat rodzajników niderlandzkich i da Ci mega solidną bazę, na której możesz budować swoje dalsze umiejętności językowe. Jeśli szukasz solidnej wiedzy, to jesteś w dobrym miejscu.

To jak, ruszamy?

Czym są rodzajniki w języku niderlandzkim i jak się dzielą?

W języku polskim rodzajniki nie występują, dlatego czasem trudno nam zrozumieć jak ich używać, czy w jaki sposób je tłumaczyć.

Rodzajniki są charakterystyczne dla języków germańskich; jeśli uczyłaś się języka niemieckiego, to na pewno będzie Ci odrobinę łatwiej przyswoić tę wiedzę.

W języku niderlandzkim spotkasz rodzajnik DE, HET oraz EEN.

DE i HET są rodzajnikami określonymi.

Określone – czyli konkretne i znane rozmówcom; jeśli mówisz “de hond”, to znaczy, że rozmówca wie o jakiego psa chodzi.

*nie tłumacz de i het na: ten, tamten – do tego mamy inne słowa, takie jak deze, die, dit oraz dat

EEN jest rodzajnikiem nieokreślonym dla liczby pojedynczej.

Nieokreślony – czyli „jakiś tam”, niekonkretny, nieznany bliżej rozmówcom; jeśli mówisz “een hond”, to masz na myśli “jakiegoś tam, bliżej nieokreślonego psa”.

Rodzajniki stoją przed rzeczownikami. Przyjrzyjmy się każdemu z nich z osobna. Chcę, by Twoja wiedza na ich temat była jak najbardziej kompletna.

Rodzajnik DE

Używa się go przy rzeczownikach rodzaju męskiego i żeńskiego.

W słowniku przy konkretnym rzeczowniku odnajdziesz skróty:

„m.” = mannelijk [męski] oraz „v.” = vrouwelijk [żeński].

Te wyrazy będą zawsze z rodzajnikiem DE.

Pamiętaj jednak, że w liczbie mnogiej określone rzeczowniki z a w s z e będą w towarzystwie rodzajnika DE, np. de vrouwen = kobiety, de fietsen = rowery.

*rodzaj gramatyczny rzeczowników niderlandzkich nie zawsze jest taki sam jak w języku polskim, np. het meisje (r.nijaki) = dziewczynka (r.żeński). Nieźle, prawda? Czasem ciężko o jakąkolwiek logikę.

Rodzajnik HET

Używa się go przy rzeczownikach rodzaju nijakiego. W niderlandzkim słowniku przy danym rzeczowniku znajdzie się literka „o.” = onzijdig [nijaki]. Te wyrazy zawsze będą miały przy sobie HET.

Rodzajnik EEN

Een sprawia, że rzeczownik za nim jest nieokreślony, jest „jakiś tam”, bliżej nieznany.

Używa się t y l k o w liczbie pojedynczej.

W liczbie mnogiej rzeczowniki nieokreślone nie mają żadnego rodzajnika,

vrouwen = kobiety (*w zamyśle: jakieś tam, nieokreślone).

*Jest jeszcze jedna sprawa, o której chcę Cię powiadomić: EEN używa się także, gdy mówisz o czymś pierwszy raz. Zobacz, o co mi chodzi na poniższym przykładzie:

Daar zit een man. [Tam siedzi mężczyzna] 🡨 jakiś tam, nie wiemy, jaki dokładnie, ale wypowiadając to zdanie, wprowadzamy rozmówcę w sytuację i w kolejnym zdaniu będziemy już używać rodzajnika określonego de lub zaimka wskazującego „deze” = ten.

De man is oud. / Deze man is oud. [Mężczyzna jest stary. / Ten mężczyzna jest stary.]

Warto również wspomnieć o tym, że przy rzeczach niepoliczalnych w liczbie pojedynczej pomijamy rodzajniki. Na przykład:

Ik doe suiker in mijn thee.

Ik vind rijst lekker.

Ok, pierwszy krok za nami. Dajesz radę? Jeśli masz jakieś pytania, to koniecznie do mnie napisz (taal4jou@gmail.com), pomogę Ci.

***

W tej części artykułu powiem Ci, kiedy używa się rodzajnika określonego DE. Przedstawię Ci także wiele przydatnych przykładów.

Nie do końca jest to tak, że stoją za tym jakieś żelazne zasady; są jednak kategorie słów, które pomagają nam poukładać sobie w głowie, które wyrazy będą z DE. , a które z HET.

Słabsza wiadomość jest taka, że nawet w tych kategoriach spotkamy trochę wyjątków (wymienię je przy każdej z kategorii). Z tym już nic nie zrobimy 🙂

Wiesz, słów łączonych z DE jest dużo więcej, znowu słów z HET – mimo że jest mniej, to mam wrażenie, że są naprawdę często używanymi wyrazami. Nie martw się na zapas, z moim wsparciem dasz im radę.

Skupmy się najpierw na wyrazach z DE.

KATEGORIE WYRAZÓW Z DE

DE + nazwy osób / profesji

de politieagent = policjant
de vrouw = kobieta
de jongen = chłopiec
de tante = ciocia
de bakker = piekarz

Uważaj na wyjątki:

het kind = dziecko
het slachtoffer = ofiara
het lid = członek (np. zespołu 😉)
het meisje = dziewczynka (zdrobnienia zawsze z het, o czym opowiem później)

DE + nazwy zwierząt

de geit = koza
de koe = krowa
de hond = pies
de haan = kogut
de hamster = chomik

Uważaj na wyjątki:

het konijn = królik
het schaap = owca
het paard = koń
het varken = świnia
het hert = jeleń

DE + liczba mnoga

de boeken = książki
de ramen = okna
de ouders = rodzice
de auto’s = samochody
de bezems = miotły

Liczba mnoga zawsze z DE, bez wyjątków! 🙂

DE + nazwy owoców i warzyw

de bloemkool = kalafior
de peer = gruszka
de pruim = śliwka
de sla = sałata
de prei = por
de appel = jabłko

DE + nazwy gór i rzek

de Nijl = Nil
de Rijn = Ren
de Himalaya = Himalaje
de Mont Blanc = Mont Blanc (potocznie: dach Europy = het dak van Europa)
de Vistula = Wisła

DE + nazwy drzew i roślin

de eik = dąb
de tulp = tulipan
de spar = świerk
de roos = róża
de wilg = wierzba
de linde = lipa

DE + nazwy środków transportu

de trein = pociąg
de bus = autobus
de fiets = rower
de tram = tramwaj
de auto = samochód

DE + nazwy pór roku

de lente = wiosna
de zomer = lato
de herfst = jesień
de winter = zima

Ale:

het voorjaar = wiosna
het najaar = jesień

DE + nazwy liter i cyfr

de a, de b, de c, de vier, de acht
de negende = dziewiąty, dziewiątego

Ale:

„het abc”

Jak idzie? Super, że wciąż czytasz. Jeszcze kilka kategorii z DE przed nami, tak jak się ugadywaliśmy: żadnych tajemnic😊.

DE + wyrazy zakończone na:

Uwierzysz, że to wszystko? 🙂 DE za nami. Pamiętaj, że te kategorie nie są „sztywne”, znajdziesz w nich wiele wyjątków. One są jedynie podpowiedziami, które ułatwią Ci naukę.

Jeśli zastanawiasz się w tym momencie czy jest Ci to w ogóle potrzebne, to odpowiedź brzmi: tak! Bardzo!

Rodzajniki niderlandzkie są ważne, ponieważ od nich zależy wiele innych zasad gramatycznych.

W kolejnym artykule przeczytasz o kategoriach słów, które łączymy z HET oraz poznasz sporą garść ważnych wyjątków.

Zapraszam Cię do lektury kolejnego wpisu, w którym dalej omawiam rodzajniki niderlandzkie.

Odezwij się do mnie, jeśli masz pytania lub sugestie.

Do niebawem,

Beata.

Pobierz poniższe pliki, by ułatwić sobie naukę: