Część 1 z 2.
Z tego artykułu dowiesz się:
- Czym są i jak dzielą się rodzajniki w języku niderlandzkim.
- Poznasz kategorie wyrazów, które łączymy z rodzajnikiem DE.
A ponadto:
- Otrzymasz darmowy plik pdf do druku z kategoriami słów z DE i HET.
- Otrzymasz darmowy plik pdf do druku z 300 często używanymi wyrazami z HET.
- Otrzymasz możliwość wykupienia zeszytu ćwiczeń, który pozwoli Ci opanować rodzajniki niderlandzkie.
Doskonale Cię rozumiem, jeśli rodzajniki niderlandzkie wydają Ci się czymś nie do przeskoczenia, czymś skomplikowanym i jakimś niepotrzebnym (s)tworem językowym. Miałam podobne odczucia, gdy pierwszy raz o nich usłyszałam. I jeszcze długo potem.
Nie będę Cię oszukiwać, że da się je raz, dwa ogarnąć i że po przeczytaniu tego artykułu będziesz mistrzem rodzajników niderlandzkich. Mogę Ci natomiast zagwarantować, że wyjaśnię Ci ich funkcjonowanie w przystępny sposób. Podam Ci także wiele przykładów. Nie musisz już nigdzie indziej szukać dodatkowych materiałów, bo wszystko znajdziesz w tekście poniżej. Możesz go sobie dawkować, stanowi on naprawdę bardzo bogate źródło wiedzy na temat rodzajników niderlandzkich i da Ci mega solidną bazę, na której możesz budować swoje dalsze umiejętności językowe. Jeśli szukasz solidnej wiedzy, to jesteś w dobrym miejscu.
To jak, ruszamy?
Czym są rodzajniki w języku niderlandzkim i jak się dzielą?
W języku polskim rodzajniki nie występują, dlatego czasem trudno nam zrozumieć jak ich używać, czy w jaki sposób je tłumaczyć.
Rodzajniki są charakterystyczne dla języków germańskich; jeśli uczyłaś się języka niemieckiego, to na pewno będzie Ci odrobinę łatwiej przyswoić tę wiedzę.
W języku niderlandzkim spotkasz rodzajnik DE, HET oraz EEN.
DE i HET są rodzajnikami określonymi.
Określone – czyli konkretne i znane rozmówcom; jeśli mówisz “de hond”, to znaczy, że rozmówca wie o jakiego psa chodzi.
*nie tłumacz de i het na: ten, tamten – do tego mamy inne słowa, takie jak deze, die, dit oraz dat
EEN jest rodzajnikiem nieokreślonym dla liczby pojedynczej.
Nieokreślony – czyli „jakiś tam”, niekonkretny, nieznany bliżej rozmówcom; jeśli mówisz “een hond”, to masz na myśli “jakiegoś tam, bliżej nieokreślonego psa”.
Rodzajniki stoją przed rzeczownikami. Przyjrzyjmy się każdemu z nich z osobna. Chcę, by Twoja wiedza na ich temat była jak najbardziej kompletna.
Rodzajnik DE
Używa się go przy rzeczownikach rodzaju męskiego i żeńskiego.
W słowniku przy konkretnym rzeczowniku odnajdziesz skróty:
„m.” = mannelijk [męski] oraz „v.” = vrouwelijk [żeński].
Te wyrazy będą zawsze z rodzajnikiem DE.
Pamiętaj jednak, że w liczbie mnogiej określone rzeczowniki z a w s z e będą w towarzystwie rodzajnika DE, np. de vrouwen = kobiety, de fietsen = rowery.
*rodzaj gramatyczny rzeczowników niderlandzkich nie zawsze jest taki sam jak w języku polskim, np. het meisje (r.nijaki) = dziewczynka (r.żeński). Nieźle, prawda? Czasem ciężko o jakąkolwiek logikę.
Rodzajnik HET
Używa się go przy rzeczownikach rodzaju nijakiego. W niderlandzkim słowniku przy danym rzeczowniku znajdzie się literka „o.” = onzijdig [nijaki]. Te wyrazy zawsze będą miały przy sobie HET.
Rodzajnik EEN
Een sprawia, że rzeczownik za nim jest nieokreślony, jest „jakiś tam”, bliżej nieznany.
Używa się t y l k o w liczbie pojedynczej.
W liczbie mnogiej rzeczowniki nieokreślone nie mają żadnego rodzajnika,
- vrouwen = kobiety (*w zamyśle: jakieś tam, nieokreślone).
*Jest jeszcze jedna sprawa, o której chcę Cię powiadomić: EEN używa się także, gdy mówisz o czymś pierwszy raz. Zobacz, o co mi chodzi na poniższym przykładzie:
Daar zit een man. [Tam siedzi mężczyzna] 🡨 jakiś tam, nie wiemy, jaki dokładnie, ale wypowiadając to zdanie, wprowadzamy rozmówcę w sytuację i w kolejnym zdaniu będziemy już używać rodzajnika określonego de lub zaimka wskazującego „deze” = ten.
De man is oud. / Deze man is oud. [Mężczyzna jest stary. / Ten mężczyzna jest stary.]
Warto również wspomnieć o tym, że przy rzeczach niepoliczalnych w liczbie pojedynczej pomijamy rodzajniki. Na przykład:
Ik doe suiker in mijn thee.
Ik vind rijst lekker.
Ok, pierwszy krok za nami. Dajesz radę? Jeśli masz jakieś pytania, to koniecznie do mnie napisz (taal4jou@gmail.com), pomogę Ci.
***
W tej części artykułu powiem Ci, kiedy używa się rodzajnika określonego DE. Przedstawię Ci także wiele przydatnych przykładów.
Nie do końca jest to tak, że stoją za tym jakieś żelazne zasady; są jednak kategorie słów, które pomagają nam poukładać sobie w głowie, które wyrazy będą z DE. , a które z HET.
Słabsza wiadomość jest taka, że nawet w tych kategoriach spotkamy trochę wyjątków (wymienię je przy każdej z kategorii). Z tym już nic nie zrobimy 🙂
Wiesz, słów łączonych z DE jest dużo więcej, znowu słów z HET – mimo że jest mniej, to mam wrażenie, że są naprawdę często używanymi wyrazami. Nie martw się na zapas, z moim wsparciem dasz im radę.
Skupmy się najpierw na wyrazach z DE.
KATEGORIE WYRAZÓW Z DE
DE + nazwy osób / profesji
- de politieagent = policjant
- de vrouw = kobieta
- de jongen = chłopiec
- de tante = ciocia
- de bakker = piekarz
Uważaj na wyjątki:
- het kind = dziecko
- het slachtoffer = ofiara
- het lid = członek (np. zespołu 😉)
- het meisje = dziewczynka (zdrobnienia zawsze z het, o czym opowiem później)
DE + nazwy zwierząt
- de geit = koza
- de koe = krowa
- de hond = pies
- de haan = kogut
- de hamster = chomik
Uważaj na wyjątki:
- het konijn = królik
- het schaap = owca
- het paard = koń
- het varken = świnia
- het hert = jeleń
DE + liczba mnoga
- de boeken = książki
- de ramen = okna
- de ouders = rodzice
- de auto’s = samochody
- de bezems = miotły
Liczba mnoga zawsze z DE, bez wyjątków! 🙂
DE + nazwy owoców i warzyw
- de bloemkool = kalafior
- de peer = gruszka
- de pruim = śliwka
- de sla = sałata
- de prei = por
- de appel = jabłko
DE + nazwy gór i rzek
- de Nijl = Nil
- de Rijn = Ren
- de Himalaya = Himalaje
- de Mont Blanc = Mont Blanc (potocznie: dach Europy = het dak van Europa)
- de Vistula = Wisła
DE + nazwy drzew i roślin
- de eik = dąb
- de tulp = tulipan
- de spar = świerk
- de roos = róża
- de wilg = wierzba
- de linde = lipa
DE + nazwy środków transportu
- de trein = pociąg
- de bus = autobus
- de fiets = rower
- de tram = tramwaj
- de auto = samochód
DE + nazwy pór roku
- de lente = wiosna
- de zomer = lato
- de herfst = jesień
- de winter = zima
Ale:
- het voorjaar = wiosna
- het najaar = jesień
DE + nazwy liter i cyfr
- de a, de b, de c, de vier, de acht
- de negende = dziewiąty, dziewiątego
Ale:
- „het abc”
Jak idzie? Super, że wciąż czytasz. Jeszcze kilka kategorii z DE przed nami, tak jak się ugadywaliśmy: żadnych tajemnic😊.
DE + wyrazy zakończone na:
DE + wyrazy zakończone na:
DE + wyrazy zakończone na:
DE + wyrazy zakończone na:
DE + wyrazy zakończone na:
Uwierzysz, że to wszystko? 🙂 DE za nami. Pamiętaj, że te kategorie nie są „sztywne”, znajdziesz w nich wiele wyjątków. One są jedynie podpowiedziami, które ułatwią Ci naukę.
Jeśli zastanawiasz się w tym momencie czy jest Ci to w ogóle potrzebne, to odpowiedź brzmi: tak! Bardzo!
Rodzajniki niderlandzkie są ważne, ponieważ od nich zależy wiele innych zasad gramatycznych.
W kolejnym artykule przeczytasz o kategoriach słów, które łączymy z HET oraz poznasz sporą garść ważnych wyjątków.
Zapraszam Cię do lektury kolejnego wpisu, w którym dalej omawiam rodzajniki niderlandzkie.
Odezwij się do mnie, jeśli masz pytania lub sugestie.
Do niebawem,
Beata.
Pobierz poniższe pliki, by ułatwić sobie naukę: